Dế Mèn phiêu lưu ký và những bài học ý nghĩa sâu sắc

Dế Mèn phiêu lưu ký là một trong những tác phẩm văn xuôi nổi tiếng của nền văn học Việt Nam nói chung và nhà văn Tô Hoài nói riêng. Điểm nổi bật của tác phẩm là xây dựng hình ảnh Dế Mèn đặc sắc, hấp dẫn và kỳ lạ với các cuộc phiêu lưu đã khiến chú trưởng thành hơn, từ đó rút ra nhiều bài học ý nghĩa sâu sắc cho Dế Mèn và cả người đọc.

Chính vì thế, tác phẩm nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của bạn đọc mọi lứa tuổi, đặc biệt phù hợp với các bé thiếu nhi. Để tìm hiểu chi tiết về những bài học ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký, mời bạn cùng AnyBooks tham khảo ngay bài viết này nhé!

1. Đôi nét về tác giả Tô Hoài

Tô Hoài (1920 – 2014) có tên khai sinh là Nguyễn Sen, sáng tác đa dạng các thể loại văn học như: truyện ngắn, hồi kí, tiểu luận, kịch bản phim,… Bên cạnh tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký, tác giả còn nổi tiếng với nhiều tác phẩm văn học khác như: Vợ chồng A Phủ, Xóm giếng, O chuột, Nhà nghèo, Giăng thề,…

Đa số những tác phẩm nghệ thuật của nhà văn Tô Hoài đều tạo nên sức hấp dẫn mạnh mẽ, sức sống mãnh liệt và ý nghĩa bền lâu, phù hợp với đời sống tinh thần của người đọc ở nhiều thế hệ. Tô Hoài theo đuổi nghề văn từ thuở còn rất trẻ, viết nhiều thể loại và đa dạng chủ đề, đặc biệt là ở những tác phẩm viết về loài vật và miền núi Tây Bắc. Vào năm 1996, nhà văn được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học và Nghệ thuật.

2. Giới thiệu tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký

Dế Mèn phiêu lưu ký được xuất bản năm 1941, lúc đầu tác phẩm mang tên “con Dế”. Mặc dù ra đời nhiều năm, nhưng Dế Mèn phiêu lưu ký vẫn còn nguyên giá trị, mang đến nhiều bài học ý nghĩa và giá trị. Hình ảnh chú Dế mèn được nhà văn trau chuốt tỉ mỉ từ những tình tiết đến hành động, có thể đánh giá đây là một tác phẩm văn học chủ đề thiếu nhi nhưng lại chứa đựng rất nhiều sự thu hút đến nền văn học tại Việt Nam.

Truyện Dế Mèn phiêu lưu ký được chia thành những chương nhỏ khác nhau, mỗi chương kể về chuyến phiêu lưu ký của Dế Mèn đầy đặc sắc và hấp dẫn. Qua những chuyến phiêu lưu đó, Dế Mèn đã gặp được nhiều bạn mới như Dế Choắt, Dế Trũi,… Mỗi nhân vật xuất hiện trong truyện đều đại diện cho từng tầng lớp xã hội lúc bấy giờ, nhưng Dế Mèn là tạo hình của chàng dế trẻ với đôi càng mẫm bóng và đôi cánh phủ kín dài. Qua những tình tiết đó đã thể hiện sự oai phong của Dế Mèn. Đồng thời, những hình tượng nhân vật trong truyện còn thể hiện cho thế lực thiện ác trong cuộc sống. Nhà văn sử dụng các từ ngữ chân thực, dễ hiểu nhưng rất giàu cảm xúc.

3. Dế Mèn phiêu lưu ký và những bài học ý nghĩa sâu sắc

Dế Mèn phiêu lưu ký mang đến bài học về tình bạn chân thành

Chúng ta có thể nhận thấy tình bạn chân thành giữa Dế Trũi và Dế Mèn khi Trũi bị mất tích. Lúc này, Mèn nghĩ rằng Trũi đã bị Châu Chấu Voi bắt làm tù binh nên Mèn ngửa mặt vào không kêu tên Trũi thảm thiết. Qua chi tiết này đã rút ra cho người đọc bài học về tình bạn, không nên ích kỷ chỉ sống cho riêng mình, lúc hoạn nạn, xảy ra biến cố, thách thức mới hiểu hết được nhau và nhận ra được tình bạn chân thành. Nếu cuộc sống không có tình bạn thì luôn khiến con người cảm thấy cô độc, lẻ loi.

Bài học về thái độ sống trong truyện Dế Mèn phiêu lưu ký

Dế Mèn vốn dĩ có tính hung hăng, kiêu ngạo và thích bắt nạt người khác. Với Dế Mèn, Dế Choắt chỉ là một con dế tầm thường, xấu xí, yếu ớt và ngu dốt. Không chỉ xem thường Dế Choắt, Dế Mèn còn coi ngang ngược và không xem trọng nhiều người khác, chẳng hạn như chị Cốc. Mỗi lần trêu chị, chú đều chui vào hang trốn nhưng vẫn tỏ thái độ thách thức.

Chính sự kiêu ngạo và hung hăng đó đã khiến cho Dế Choắt tội nghiệp chết thê thảm. Đây cũng chính là bài học dành cho Dế Mèn và mọi người: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy!” Qua tình tiết này, nhà văn Tô Hoài cũng nhắc mọi người phải có thái độ sống tốt, chuẩn mực và sống biết mình biết ta. Nếu mắc phải sai lầm thì cần phải biết ăn năn hối lỗi, nhận ra khuyết điểm của mình để sửa chữa và xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.

Dế Mèn phiêu lưu ký thể hiện bài học về cách đánh giá người khác

Trước khi kết nghĩa anh em với Dế Trũi, Dế Mèn xem Trũi là người có ngoại hình xấu xí, thô kệch và quê mùa. Tuy nhiên, qua nhiều biến cố Dế Mèn đã nhận ra rằng Dế Trũi chính là người bạn tốt, giỏi võ, vui tính và tốt bụng. Đây chính là bài học rút ra từ truyện Dế Mèn phiêu lưu ký, không nên đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài mà phải là con người, tích cách ẩn sâu bên trọng họ.

Ý thức kỷ luật và sự đoàn kết được thể hiện qua Dế Mèn phiêu lưu ký

Bài học này được thể hiện qua hình ảnh của những chú Kiến cần cù và chăm chỉ. Kiến luôn phân công mỗi người phụ trách mỗi công việc khác nhau, chẳng hạn như: Kiến Gió chuyên nghề xây đắp, Kiến Lửa đào cát xây lũy, Kiến Đen làm công việc của một thám tử. Qua đó, Tô Hoài đã khắc họa bài học về tinh thần đoàn kết, luôn gắn bó cùng nhau, đừng vì khó khăn của cá nhân mà ảnh hưởng đến lợi ích của cả tập thể, vì cuộc sống không chỉ cho mình mà còn có gia đình và mọi người xung quanh.

Bất kỳ ai cũng đều mắc phải những sai lầm giống như Dế Mèn, đôi lúc sẽ có sự ích kỷ, trẻ con, bồng bột trong suy nghĩ và gặp nhiều vấp ngã. Tuy nhiên, bạn đừng vì đó mà bỏ cuộc mà hãy thay đổi chúng, lấy những trải nghiệm và sai phạm đó để trưởng thành hơn mỗi ngày.

Dế Mèn phiêu lưu ký mang đến bài học về lòng tốt với những người xung quanh

Mặc dù Dế Mèn từng là một chàng dế kêu ngạo, hợm hĩnh và xem thường người khác nhưng trải qua nhiều biến cố, tận sâu thẩm trong Mèn là một tâm hồn nhân hậu, thương người và thấy chuyện bất bình chẳng tha. Bài học này được thể hiện qua câu chuyện trên đường về quê hương, Mèn đã giúp chị Nhà Trò bé nhỏ, gầy gò, yếu ớt và nhút nhát xóa bỏ mọi hiềm khích, nợ nần cùng nhà Nhện vui vẻ như xưa.

4. Lời kết

Truyện Dế Mèn phiêu lưu ký là một tác phẩm nghệ thuật chủ yếu xoay quanh nhân vật Dế Mèn nhưng mang đến nhiều bài học ý nghĩa sâu sắc cho độc giả. Mặc dù tác phẩm đã ra đời từ rất lâu nhưng đến nay vẫn còn nguyên giá trị và sống mãi với thời gian.

Xem thêm:

• Những tác phẩm văn học Việt Nam dành cho thiếu nhi hay nhất
• Top 8 cuốn sách hay giúp bạn rèn luyện kỹ năng viết lách
• Chiếc lược ngà – Thánh ca của tình phụ tử thiêng liêng

Hy vọng bài viết trên sẽ giúp độc giả nhận thấy nhiều bài học ý nghĩa sâu sắc từ truyện Dế Mèn phiêu lưu ký. Mong rằng những bài viết tiếp theo của AnyBooksnhận được sự quan tâm từ bạn nhé!